Odwiedź stronę: "Mamy prawa"

Konwencja o prawach dziecka

Konwencja o prawach dziecka – miÄ™dzynarodowa konwencja przyjÄ™ta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 20 listopada 1989 r. Jest to dokument obowiÄ…zujÄ…cy w niemal wszystkich paÅ„stwach Å›wiata (z wyjÄ…tkiem m.in. USA). W konwencji o prawach dziecka zostaÅ‚y spisane wszystkie prawa dziecka. Uchwalenie Konwencji jest jednym z ważniejszych osiÄ…gnięć Polski w dziedzinie ochrony praw dziecka. W roku 1978 Polska zaproponowaÅ‚a Komisji Praw CzÅ‚owieka ONZ jej uchwalenie i przedstawiÅ‚a projekt, który byÅ‚ później dwukrotnie modyfikowany.

Treść konwencji

Składa się z preambuły i 54 artykułów. Katalog sformułowano kierując się następującymi zasadami:

• dobra dziecka,
• równoÅ›ci (wszystkie dzieci sÄ… równe wobec prawa bez wzglÄ™du na pochodzenie, pÅ‚eć, narodowość, itd.),
• poszanowania praw i odpowiedzialnoÅ›ci obojga rodziców (paÅ„stwo respektuje autonomiÄ™ rodziny i ingeruje tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach wedÅ‚ug okreÅ›lonych procedur),
• pomocy paÅ„stwa (paÅ„stwo zobowiÄ…zane jest do podejmowania wszelkich dziaÅ‚aÅ„ ustawodawczo-administracyjnych dla realizacji praw uznanych w konwencji).

Konwencja ustanawia status dziecka oparty na następujących założeniach:

• dziecko jest samodzielnym podmiotem, ale ze wzglÄ™du na swojÄ… niedojrzaÅ‚ość psychicznÄ… i fizycznÄ… wymaga szczególnej opieki i ochrony prawnej,
• dziecko jako istota ludzka wymaga poszanowania jego tożsamoÅ›ci, godnoÅ›ci i prywatnoÅ›ci,
• rodzina jest najlepszym Å›rodowiskiem wychowania dziecka,
• paÅ„stwo ma wspierać rodzinÄ™, a nie wyrÄ™czać jÄ… w jej funkcjach.

Katalog praw i wolności obejmuje prawa cywilne, socjalne, kulturalne, polityczne i z założenia w niewielkim zakresie uwzględnia prawa ekonomiczne (dziecko winno się uczyć, a nie pracować). W skład tego wchodzą:

Prawa i wolności osobiste

• prawo do życia i rozwoju,
• prawo do tożsamoÅ›ci (nazwisko, imiÄ™, obywatelstwo, wiedza o wÅ‚asnym pochodzeniu),
• prawo do wolnoÅ›ci, godnoÅ›ci, szacunku, nietykalnoÅ›ci osobistej,
• prawo do swobody myÅ›li, sumienia i wyznania,
• prawo do wyrażania wÅ‚asnych poglÄ…dów i wystÄ™powania w sprawach dziecka dotyczÄ…cych, w postÄ™powaniu administracyjnym i sÄ…dowym,
• prawo do wychowywania w rodzinie i kontaktów z rodzicami w przypadku rozÅ‚Ä…czenia z nimi,
• prawo do wolnoÅ›ci od przemocy fizycznej lub psychicznej,
• prawo nie rekrutowania do wojska poniżej 15 roku życia.

Prawa socjalne

• prawo do odpowiedniego standardu życia,
• prawo do ochrony zdrowia,
• prawo do zabezpieczenia socjalnego,
• prawo do wypoczynku i czasu wolnego.

Prawa kulturalne

• prawo do nauki (bezpÅ‚atnej i obowiÄ…zkowej w zakresie szkoÅ‚y podstawowej),
• prawo do korzystania z dóbr kultury,
• prawo do informacji,
• prawo do znajomoÅ›ci swoich praw.

Prawa polityczne

• prawo stowarzyszania siÄ™ i zgromadzeÅ„ w celach pokojowych.

Konwencja o prawach dziecka a stanowisko Polski

Polska ratyfikowała Konwencję 7 lipca 1991 r., jednak z pewnymi zastrzeżeniami oraz własną interpretacją niektórych przepisów. Zgodnie z pierwszym zastrzeżeniem, a wbrew tekstowi konwencji, dziecko adoptowane nie ma prawa poznać danych swoich rodziców naturalnych. Drugie zastrzeżenie dotyczy zapisu o wieku, w którym istnieje możliwość powołania do służby wojskowej lub podobnej i uczestnictwa w działaniach wojennych, a które będzie regulowane zgodnie z przepisami obowiązującymi w Polsce (ale nie niższym niż 15 lat). W następujących po tych zastrzeżeniach deklaracjach (będących w istocie interpretacjami) strona polska stwierdza, że prawo do swobody myśli, sumienia i wyznania oraz wyrażania własnych poglądów przez dziecko i występowania w sprawach dziecka dotyczących, w postępowaniu administracyjnym i sądowym jest obwarowane poszanowaniem władzy rodzicielskiej i musi być zgodne z polskimi zwyczajami i tradycjami dotyczącymi miejsca dziecka w rodzinie i poza rodziną. W drugiej deklaracji strona polska stwierdza, że poradnictwo dla rodziców oraz wychowanie w zakresie planowania rodziny powinno pozostawać w zgodzie z normami moralności.